ဗုဒၶဘာသာ သမုိင္း အက်ဥ္း

ဗုဒၶဘာသာ သမုိင္း အက်ဥ္း

ဗုဒၶဘာသာ တုိ႔ အတြက္ သိသင္႔ သိထုိက္ တဲ႔ ဗုဒၶ၀င္ အက်ဥ္း ( သုိ႔ ) ဗုဒၶ ဘာသာ အေၾကာင္း သိေကာင္း စရာ အက်ဥ္း ေလး ပါ။ သိလုိ သူမ်ား အတြက္ ရည္ရြယ္ ကာ ေရးသား ပူေဇာ္ လုိက္ပါသည္။

ဘုရား အေလာင္း ေတာ္ သည္ - ၆၂၄ - ဘီစီ တြင္ ( ျမန္မာ လလုိ - ၀ါဆုိ လျပည့္၊ ၾကာသာပေတး ေန႔ တြင္ ) မယ္ေတာ္ မာယာ ၀မ္းၾကာ တုိက္ တြင္ သေႏၶယူ ပါသည္။ ဘုရားေလာင္း သည္ - ၆၂၃ - ဘီစီ၊ ( ျမန္မာ လလုိ - ကဆုန္ လျပည့္၊ ေသာၾကာ ေန႔ ) တြင္ နီေပါ ႏုိင္ငံ၊ လုမၺိနီ ဥယ်ာဥ္ ၌ မယ္ေတာ္ မာယာ ေဒ၀ီ၊ ခမည္းေတာ္ သုေဒၶါ ဒန မင္းႀကီး တုိ႔မွ ေမြးဖြား ခဲ႔ ပါသည္။ ဘုရား ေလာင္း နာမည္ မွာ သိဒၶတၳ ျဖစ္ပါ သည္။ ၁၆ - ႏွစ္ မွ ၂၉ ႏွစ္ အထိ နန္း စည္းစိမ္ ကုိ ခံစား ပါသည္။

ဘီစီ - ၅၉၄ - ( ျမန္မာ လ လုိ - ၀ါဆုိ လျပည့္၊ တနလၤာ ေန႔ ) တြင္ အိမ္ရာ တည္ေထာင္ လူ႔ေဘာင္ ခြါ ကာ ေတာထြက္ ေတာ္မူ ပါသည္။ ( သက္ေတာ္ ၂၉ - ႏွစ္ အရြယ္ ျဖစ္ ပါသည္။ )

၂၉ - ႏွစ္ မွ ၃၅ - ႏွစ္ အထိ ဒုကၠရ စရိယာ - ပင္ပန္းေသာ အက်င္႔ က်င္႔ ခဲ႔ ရပါ သည္။ ဘီစီ - ၅၈၈ - ( ျမန္မာ လလုိ - ကဆုန္ လျပည့္၊ ဗုဒၶဟူး ေန႔ ) တြင္ သဗၺညဳတ ဉာဏ္ေတာ္ ကုိ ရရွိ ေတာ္မူ ပါသည္။ ( သက္ေတာ္ ၃၅ - ႏွစ္ အရြယ္ ျဖစ္ပါ သည္။ )

၄င္းဘီစီ - ၅၈၈ - ( ျမန္မာ လလုိ - ၀ါဆုိ လျပည့္ စေနေန႔ ) တြင္ ပထမ ဆုံး ေသာ ဓမၼစၾကာ သုတ္ေတာ္ ကုိ ဗာရာဏသီ ၿမိဳ႕အနီး မိဂဒါ ၀ုန္ ေတာ မွာ ေဟာေတာ္ မူ ပါသည္။ ( မွတ္ခ်က္ ။ ။ ဗုဒၶဂယာ ႏွင္႔ မိဂဒါ ၀ုန္ေတာ သည္ - ၁၈ - ယူဇနာ / မုိင္ အားျဖင္႔ - ၁၄၄ - မုိင္ ေ၀းပါ သည္။ )

ဓမၼစၾကာ တရားပြဲ မွာ လူသား အေနနဲ႔ ပဥၥ၀ဂၢီ ငါးဦး သာ ပါ၀င္ ပါသည္။ ၄င္း တရားပြဲ မွာ အရွင္ ေကာ႑ည သည္ အ႐ုဏ္ မတတ္ မီ ေသာတာပန္ တည္ပါ သည္။
ေနာက္ ဆက္လက္ ၿပီး ဘုရားရွင္ က - အနတၱ လကၡဏ သုတ္ကုိ ေဟာေသာ အခါ ပဥၥ၀ဂၢီ ရဟန္း ေတာ္ ငါးဦး စလုံး ရဟႏၱာ ျဖစ္ေတာ္မူ ၾကပါ သည္။

ဘီစီ - ၅၈၈ - တြင္ ဘုရားရွင္ သည္ ပထမဆုံး သာသနာ ျပဳ ခရီးစဥ္ ကုိ စတင္ ခဲ႔ပါသည္။

ဘီစီ - ၅၄၃ - ( ျမန္မာ လလုိ - ကဆုန္ လျပည့္၊ အဂၤါ ေန႔ ) တြင္ ဘုရား ရွင္ သက္ေတာ္ ( ၈၀ )၊ ၀ါေတာ္ ( ၄၅ ) တြင္ ကုသိနာ႐ုံ၊ အင္ၾကင္း ေတာ ၌ ပရိနိဗၺာန္ ျပဳေတာ္မူ ပါသည္။ ကဆုန္ လဆုပ္ ( ၅ ) ရက္၊ တနဂၤေႏြေန႔ တြင္ အေလာင္း ေတာ္ ကုိ မီး ပူေဇာ္ ပါ သည္။

ပထမ သဂၤါယနာ -

ဘုရားရွင္ သက္ေတာ္ ( ၃၅ - မွ - ၈၀ ) အတြင္း၊ ၀ါေတာ္ အေန အားျဖင္႔ ( ၄၅ ) ၀ါ အတြင္း ေဟာၾကား ခဲ႔ေသာ ပိဋကတ္ ေတာ္မ်ား ကုိ တစ္စု တစ္ေ၀း တည္း စီစဥ္ ဖုိ႔ရန္ ဘုရားရွင္ ပရိနိဗၺာန္ ျပဳၿပီး တစ္လ အၾကာ - ဘီစီ - ၅၄၃ - မွာ ပထမ ဆုံး သဂၤါယနာ ကုိ ရာဇၿဂိဳလ္ ၿမိဳ႕၊ သတၱပဏၰိ လႈိဏ္ဂူ ၌ ပိဋကတ္ေတာ္ မ်ား ကုိ စုေပါင္း ရြတ္ဆုိျခင္း ဟူေသာ သဂၤါယနာ တင္ၾက ပါသည္။ ပထမ သဂၤါယနာ တင္ပြဲ မွာ ဦးေဆာင္ ဆရာေတာ္ သည္ အရွင္ မဟာ ကႆပ ျဖစ္၍ အရွင္ ဥပါလိ မေထရ္ က ၀ိနည္း အရာ တာ၀န္ယူ ၍၊ အရွင္ အာနႏၵာ က သုတၱန္ အရာ တာ၀န္ ယူ ပါသည္၊ အဖြဲ႔၀င္ သံဃာ ေတာ္ ( ၅၀၀ ) ျဖစ္ပါ သည္။ ၀ါေခါင္ လဆုပ္ ( ၅ ) က စတင္ က်င္းပကာ ( ၇ ) လ ၾကာ ပါသည္။ အေထာက္ အပံ႔ ဒကာေတာ္ သည္ အဇာ တသတ္ မင္း ျဖစ္ ပါသည္။ ( မွတ္ခ်က္ ။ ။ ဗုဒၶ ပရိနိဗၺာန္ ျပဳၿပီး ပထမ သဂၤါ ယနာ တင္ခ်ိန္ က စတင္ ၍ ( အဂၤလိပ္ လုိ - B.E ) သုန္း ကာ ဗုဒၶ သာသနာ ႏွစ္ ကုိ စတင္ ေရတြက္ ပါသည္။ “သဂၤါယနာ” ဟူသည္ စုေပါင္း ရြတ္ဆုိ ျခင္း ဟု အဓိပၸါယ္ ရပါ သည္။ )

ဘုရားရွင္ ေဟာၾကား ခဲ႔ေသာ ပိဋကတ္ ေတာ္ တုိ႔ကုိ အရွင္ မဟာ ကႆပ စေသာ မေထရ္ အဆက္ဆက္ တုိ႔ ဆက္ ကာ ဆက္ကာ ေဆာင္ယူ ထိန္းသိမ္း ခဲ႔တဲ႔ အစဥ္ အလာ ကုိ အစြဲျပဳ ၍ “ေထရိက”၊ ေနာက္ မေထရ္ အစဥ္ အဆက္ တုိ႔ ထိန္း သိမ္း ခဲ႔ေသာ ဗုဒၶ အယူ ၀ါဒ အေန အားျဖင္႔ “ေထရ ၀ါဒ သာသနာ” အျဖစ္ အမည္ တြင္ ခဲ႔ပါသည္။

ဒုတိယ သဂၤါယနာ -

( BC - 443 / B.E - 100 ) သာသနာႏွစ္ ( ၁၀၀ ) အေရာက္ မွာ ေ၀သာလီ ၿမိဳ႕၊ ၀ါဠဳကာ႐ုံ ေက်ာင္း မွာ ဒုတိယ သဂၤါ ယနာ တင္ ပါသည္။ ဦးေဆာင္ ဆရာေတာ္ သည္ အရွင္ ယသ ျဖစ္ ပါသည္။ အရွင္ သဗၺမိ မေထရ္ ႏွင္႔ အရွင္ ေရ၀တ မေထရ္ တုိ႔က အဓိက တာ၀န္ ယူ ကာ ပိဋကတ္ ေတာ္ မ်ား ကုိ ရြတ္ဆုိ ၾကပါ သည္။ အဖြဲ႔ ၀င္ သံဃာေတာ္ ( ၇၀၀ ) ျဖစ္ပါ သည္။ ( ၈ ) လ ၾကာပါ သည္။ အေထာက္ အပံ႔ ေပးေသာ ဒကာ သည္ ကာလာ ေသာက မင္း ျဖစ္ပါသည္။

တတိယ သဂၤါယနာ -

( BC - 249 / B.E - 300 ) သာသနာ ႏွစ္ ( ၃၀၀ ) အေရာက္ မွာ ပါဋလိ ပုတ္ ၿမိဳ႕ေတာ္၊ အေသာ ကာ ႐ုံ ေက်ာင္း ၌ ၏ တတိယ သဂၤါ ယနာ တင္ ပါသည္။ ဦးေဆာင္ ဆရာေတာ္ မွာ အရွင္ မဟာ ေမာဂၢလိ ပုတၱ တိႆ မေထရ္ ျဖစ္၍ အရွင္ မဟာ ကႆပ မေထရ္ ႏွင္႔ ကာက႑ ၏ သားျဖစ္ ေသာ အရွင္ ယသ မေထရ္ တုိ႔က အဓိက တာ၀န္ ယူ ေဆာင္ရြက္ ပါသည္။ အဖြဲ႔၀င္ သံဃာေတာ္ အေရ အတြက္ မွာ ( ၁၀၀၀ ) ျဖစ္ပါ သည္။ ဤ သံဂၤါ ယနာ တင္ပြဲ ၌ ၀ိနည္း ေရးရာ မ်ား ကုိ အဓိက ထားကာ ေဆြးေႏြး ျခင္း ျပဳလုပ္ ၾကပါသည္။ အေထာက္ အပံ႔ မင္း မွာ အေသာက မင္းႀကီး ျဖစ္ပါ သည္။ ဤ တတိယ သဂၤါ ယနာ သည္ ( ၉ ) လ ၾကာပါ သည္။

တတိယ သဂၤါ ယနာ တင္ၿပီး ခ်ိန္ ကစၿပီး ( ၉ ) တုိင္း ( ၉ ) ဌာန တုိ႔သုိ႔ အရွင္ မဟာ ေမာဂၢလိ ပုတၱ တိႆ မေထရ္ ႏွင္႔ အေသာက မင္းႀကီး တုိ႔ တာ၀န္ ယူ ကာ သာသနာ ျပဳ ေစလႊတ္ ေတာ္မူ ပါသည္။

( ၉ ) တုိင္း ( ၉ ) ဌာနႏွင္႔ သာသနာျပဳ မေထရ္ မ်ား -

၁။ ကသၼီရ ႏွင္႔ ဂႏၶာရ အရပ္ = အရွင္ မဇၥ်ႏၱိက မေထရ္ ဦးေဆာင္ ကာ ႂကြ။
၂။ မဟႎသက အရပ္ = အရွင္ မဟာ ေဒ၀ မေထရ္ ဦးေဆာင္ ကာ ႂကြ။
၃။ ၀န၀ါသိ အရပ္= အရွင္ ရကၡိတ မေထရ္ ဦးေဆာင္ ကာ ႂကြ။
၄။ အပရႏ ၱအရပ္ = အရွင္ ေယာနက ဓမၼ ရကၡိတ မေထရ္ ဦးေဆာင္ ကာ ႂကြ။
၅။ မဟာရ႒ အရပ္ = အရွင္ မဟာ ဓမၼ ရကၡိတ မေထရ္ ဦးေဆာင္ ကာ ႂကြ။
၆။ ေယာနက အရပ္ = အရွင္ မဟာ ရကၡိတ မေထရ္ ဦးေဆာင္ ကာ ႂကြ။
၇။ ဟိမ၀ႏ ၱာ အရပ္ = အရွင္ မဇၥ်ိမ မေထရ္ ဦးေဆာင္ ကာ ႂကြ။
၈။ သု၀ဏၰဘူမိ အရပ္ = အရွင္ ေသာဏ မေထရ္ ႏွင္႔ အရွင္ ဥတၱရ မေထရ္ တုိ႔ ဦးေဆာင္ ကာ ႂကြ။
၉။ တမၺပဏၰိ ( သီဟုိဠ္ ) အရပ္ = အရွင္ မဟိႏၵ မေထရ္ ဦးေဆာင္ ကာ ႂကြ။

စတုတၳ သဂၤါယနာ -

( B.C 94 / B.E 450 ) သာသနာ ေတာ္ သကၠရဇ္ ( ၄၅၀ ) အေရာက္ တြင္ သီဟုိဠ္၊ မလယ ဇနပုဒ္၊ အာေလာက လႈိဏ္ တြင္ စတုတၳ သဂၤါ ယနာ တင္ပါ သည္။ ဦးေဆာင္ ဆရာေတာ္ မွာ မဟာ ဓမၼ ရကၡိတ မေထရ္ ျဖစ္၍ အဖြဲ႔၀င္ ဆရာေတာ္ အေရ အတြက္ သည္ ( ၅၀၀ ) ျဖစ္ ပါသည္။ ( ၁ ) ႏွစ္ အခ်ိန္ ယူ ကာ သဂၤါ ယနာ တင္ခဲ႔ ၾကပါ သည္။ အေထာက္ အပံ့ ေပးေသာ ဒကာ သည္ ၀ဋၬ ဂါမဏိ မင္း ျဖစ္ ပါ သည္။ ဤ စတုတၳ သဂၤါ ယနာ တြင္ ပိဋကတ္ ေတာ္ မ်ား ကုိ ေပရြက္ တြင္ အကၡရာ ေရးျခင္း ျဖင္႔ သဂၤါ ယနာ တင္ခဲ႔ ၾကပါ သည္။

ႏုိင္ငံမ်ား ႏွင္႔ ဗုဒၶ သာသနာ ေရာက္ရွိ ပုံ -

ဗုဒၶ ဘာသာ နဲ႔ ျမန္မာ ႏုိင္ငံ -
ျမန္မာ ႏုိင္ငံ မွာ 3rd Century A.D - တြင္ ဗုဒၶ သာသနာ စတင္ ေရာက္ရွိ ပါသည္။

ဗုဒၶ ဘာသာ နဲ႔ တ႐ုတ္ ႏုိင္ငံ -
တ႐ုတ္ ႏုိင္ငံ မွာ 1st Century A.D - တြင္ ဗုဒၶ ဘာသာ စတင္ ေရာက္ရွိ ပါသည္။

ဗုဒၶ ဘာသာ နဲ႔ ဗီယက္နမ္ ႏုိင္ငံ -
ဗီယက္နမ္ ႏုိင္ငံ မွာ A.D 189 - တြင္ ဗုဒၶ ဘာသာ စတင္ ေရာက္ရွိ ပါ သည္။ တ႐ုတ္ မွ တဆင္႔ ေရာက္ရွိ ျခင္း ျဖစ္ပါ သည္။

ဗုဒၶ ဘာသာ ႏွင္႔ ကုိရီးယား ႏုိင္ငံ -
ကုိရီးယား ႏုိင္ငံ မွာ A.D 372 - ႏွစ္ တြင္ ဗုဒၶ ဘာသာ စတင္ ေရာက္ရွိ ပါသည္။

ဗုုဒၶဘာသာ ႏွင္႔ ဂ်ပန္ ႏုိင္ငံ -
ဂ်ပန္ ႏုိင္ငံ သုိ႔ A.D ၅၅၂၊ သာသနာ ေတာ္ႏွစ္ - ၁၀၉၅ - တြင္ ဗုဒၶ သာသနာ စတင္ ေရာက္ရွိ ပါသည္။

ဗုဒၶ ဘာသာ ႏွင္႔ ကေမၻာဒီယား ႏုိင္ငံ -
ကေမၻာဒီးယား ႏုိင္ငံ သုိ႔ A.D - ၅ - ရာစု တြင္ ဗုဒၶ ဘာသာ စတင္ ေရာက္ရွိ ပါသည္။

ဗုဒၶ ဘာသာ ႏွင္႔ ထုိင္း ႏုိင္ငံ -
ထုိင္း ႏုိင္ငံ သုိ႔ A.D - ၆ - ရာစု၊ သာသနာ ေတာ္ႏွစ္ - ၁၃၀၀ - တြင္ ဗုဒၶ သာသနာ စတင္ ေရာက္ရွိ ပါသည္။

ဗုဒၶ ဘာသာ ႏွင္႔ အင္ဒုိနီးရွား ႏုိင္ငံ -
အင္ဒုိနီးရွား ႏုိင္ငံ သုိ႔ A.D - ၆ - ရာစု တြင္ ဗုဒၶ သာသနာ ေရာက္ရွိ ပါသည္။

ဗုဒၶ ဘာသာ ႏွင္႔ တိဗက္ ႏုိင္ငံ-
တိဗက္ ႏုိင္ငံ သုိ႔ A.D - ၇ - ရာစု တြင္ ဗုဒၶ သာသနာ စတင္ ေရာက္ရွိ ပါသည္။

ဗုဒၶ ဘာသာ ႏွင္႔ ႐ုရွား ႏုိင္ငံ-
႐ုရွား ႏုိင္ငံ သုိ႔ A.D - ၁၇ - ရာစု တြင္ ဗုဒၶ သာသနာ စတင္ ေရာက္ရွိ ပါသည္။

အိႏၵိယ ႏုိင္ငံ ႏွင္႔ ဗုဒၶ သာသနာ -
အိႏၵိယ ႏုိင္ငံ တြင္ A.D - ၆ - ရာစု ေလာက္က စၿပီး ဗုဒၶ သာသနာ တေျဖးေျဖး ကြယ္ေပ်ာက္ သြားခဲ႔ ပါသည္။

ျမန္မာ ႏုိင္ငံ ပုဂံ ဗုဒၶ သာသနာ -
ျမန္မာ ႏုိင္ငံ ပုဂံ သုိ႔ A.D - ၁၁ - ရာစု ေလာက္တြင္ ဗုဒၶ သာသနာ ေရာက္ရွိ ပါသည္။ အရွင္ အရဟံ ႏွင္႔ အေနာ္ရထာ မင္းႀကီး တုိ႔ ဦးစီး ကာ ျမန္မာ ျပည္ ဗုဒၶ သာသနာ ပုိမုိ စည္ပင္ ျပန္႔ပြား ေအာင္ လုပ္ေဆာင္ ခဲ႔ ၾက ပါသည္။

ပဥၥမ သဂၤါယနာ -

A.D - ၁၈၇၁ / ဗုဒၶ သာသနာ ေတာ္ ႏွစ္ -၂၄၁၅ -ခု / ျမန္မာ သကၠရစ္ - ၁၂၃၂ -ခုႏွစ္၊ တန္ေဆာင္ မုန္း လ တြင္ ျမန္မာ ႏုိင္ငံ၊ မႏၱေလး ေတာင္ေျခ တြင္ ပဥၥမ သဂၤါယနာ တင္ ပါသည္။ ဦးေဆာင္ ဆရာေတာ္ မွာ မႏၱေလး၊ ဒကၡိဏာ ရာမ ေက်ာင္းတုိက္ ဆရာေတာ္ အရွင္ ဇာဂရာ ဘိ၀ံသ မေထရ္ ျဖစ္၍၊ အဖြဲ႔၀င္ ဆရာေတာ္ အေရ အတြက္ မွာ ၂၄၀၀ - ျဖစ္ပါ သည္။ အေထာက္ အပံ႔ ဒကာ မွာ မင္းတုန္း မင္း ႀကီး ျဖစ္ပါ သည္။ ဤ ပဥၥမ သဂၤါယနာ တြင္ ပိဋကတ္ ေတာ္ မ်ား ကုိ ေက်ာက္ ထက္ အကၡရာ တင္ျခင္း ျဖင္႔ သဂၤါ ယနာ တင္ခဲ႔ ၾကပါ သည္။ ေက်ာက္ ခ်ပ္ ေရ - ၇၂၉ - ခ်ပ္ ရွိပါသည္။ ေက်ာက္ ထက္ အကၡရာ တင္ရာ ၌ ၾကာခ်ိန္ မွာ ( ၇ ) ႏွစ္၊ ( ၆ ) လ ႏွင္႔ ( ၁၄ ) ရက္ ၾကာပါ သည္။

ဗုဒၶ သာသနာ ေတာ္ အလံ ႏွင္႔ သမုိင္း -
A.D - ၁၈၈၀ - ခုႏွစ္ တြင္ ဗုဒၶ သာသနာ႔ အလံ ကုိ အေမရိကန္ ႏုိင္ငံသား စစ္ဗုိလ္ႀကီး - Henry Steel Olcott - က စတင္ တီထြင္ ခဲ႔ျခင္း ျဖစ္ပါ သည္။

အဂၤလန္ ႏုိင္ငံ ၌ ပထမ ဆုံး ေသာ ဗုဒၶ သာသနာ႔ အဖြဲ႔အစည္း -
A.D - ၁၈၈၁ - ခုႏွစ္ တြင္ အဂၤလန္ ႏုိင္ငံ တြင္ - ပါဠိ က်မ္းစာ အဖြဲ႔ အစည္း - ဆုိၿပီး ပထမ ဆုံး ေသာ ပိဋကတ္ အဖြဲ႔ အစည္း အဂၤလန္ ႏုိင္ငံ တြင္ စတင္ ေပၚေပါက္ ခဲ႔ ပါသည္။ တည္ေထာင္ သူ မွာ - T.W. Rhys Davids - ျဖစ္ပါ သည္။ သူသည္ မူရင္း ခရစ္စ္ ယာန္ ဘာသာ ၀င္ ျဖစ္ ပါသည္။

ဗုဒၶ ဘာသာ အိႏၵိယ ႏုိင္ငံ တြင္ ျပန္လည္ ေမြးဖြား ျခင္း -
A.D - ၁၈၉၁ - ခုႏွစ္ တြင္ သီရိ လကၤာ ႏုိင္ငံ မွ အနာ ဂါရိက ဓမၼပါလ သူေတာင္စင္ ႀကီး ဦးေဆာင္ ကာ အိႏိၵယ ႏုိင္ငံ၊ ဗုဒၶ ဂယာ မွာ မဟာ ေဗာဓိ အဖြဲ႔ အစည္း ဆုိၿပီး ဗုဒၶ ဘာသာ ျပန္လည္ တည္ေထာင္ ပါ သည္။ A.D - ၁၉၅၆ - ခု တြင္ အိႏိၵယ ႏုိင္ငံသား Dr. B.R Ambedkar - ဦးေဆာင္ ၿပီး အိႏိၵယ ႏုိင္ငံ တြင္ ဗုဒၶ သာသနာ ပုိမုိ ျပန္႔ပြား ေအာင္ လုပ္ေဆာင္ ခဲ႔ ပါ သည္။ ၁၉၅၆ - ခု၊ ေအာက္တုိဘာ - ၁၄ - ရက္ တြင္ အိႏိၵယ ႏုိင္ငံ သား ( ၁ ) သန္း ခန္႔ ဗုဒၶဘာသာ အျဖစ္ သုိ႔ ကူးေျပာင္း ၾက ပါသည္။

ဆ႒ သဂၤါယနာ -

A.D ၁၉၅၄ - ၅၆ / ဗုဒၶ သာသနာ ေတာ္ ႏွစ္ ၂၄၉၈ - ခု၊ ျမန္မာ သကၠရဇ္ ၁၃၁၆ - ခု၊ ကဆုန္ လျပည့္ ေန႔ တြင္ ျမန္မာ ႏုိင္ငံ၊ ရန္ကုန္ ၿမိဳ႕၊ ကမၻာ ေအး၊ မဟာ ပါသာဏ လႈိဏ္ဂူ ၌ ဆ႒ သဂၤါ ယနာ တင္ ပါသည္။ ဦးေဆာင္ ဆရာေတာ္ မွာ ေညာင္ရမ္း ဆရာေတာ္ အရွင္ ေရ၀တ မေထရ္ ျဖစ္၍၊ အဓိက တာ၀န္ ယူ ရြတ္ဖတ္ သရဇၥ်ာယ္ ေသာ မေထရ္ မ်ား မွာ မဟာစည္ ဆရာေတာ္ ႏွင္႔ မင္းကြန္း ဆရာေတာ္ တုိ႔ ျဖစ္ ပါသည္။ အဖြဲ႔၀င္ ဆရာေတာ္ အေရ အတြက္ မွာ ေထရ၀ါဒ ( ၅ )ႏုိင္ငံ ( သီရိလကၤာ၊ ျမန္မာ၊ ထုိင္း၊ ေလာ၊ ကေမၻာဒီယား ) တုိ႔မွ ( ၂၅၀၀ ) ေသာ မေထရ္ တုိ႔ ျဖစ္ပါ သည္။ အျခား ေသာ ႏုိင္ငံ ( ၂၄ ) ႏုိင္ငံ တုိ႔မွ လည္း အကူ အညီ မ်ား ေပးၾက ပါသည္။ အေထာက္ အပံ႔ ဒကာ မွာ ၀န္ႀကီး ခ်ဳပ္ ဦးႏု ႏွင္႔ ျမန္မာ ျပည္သူ၊ ျပည္သား မ်ား ျဖစ္ ပါသည္။ ( မွတ္ခ်က္ ။ ။ ဤ ဆ႒ သဂၤါယနာ တင္ပြဲ မွာ ပါဠိေတာ္ တင္ မက အ႒ ကထာ၊ ဋီကာ မ်ား ကုိပါ ျပန္လည္ စစ္ေဆး ဆုံးျဖတ္ ျခင္း ျဖင္႔ သဂၤါ ယနာ တင္ျခင္း ျဖစ္ပါ သည္။ )

အိႏၵိယ ႏုိင္ငံ ႏွင္႔ ၀ိပႆနာ -
A.D - ၁၉၆၅ ၊ ဗုဒၶ သာသနာ ေတာ္ ႏွစ္ - ၂၅၁၂ - ခုႏွစ္ တြင္ ဆရာႀကီး ဦး ဂုိအင္ကာ ဦးေဆာင္ ၿပီး အိႏၵိယ ႏုိင္ငံ တြင္ ဗုဒၶ ဘာသာ ၀ိပႆနာ တရား ျပန္လည္ အျမစ္ တြယ္ေအာင္ လုပ္ေဆာင္ ပါသည္။

ပထမ ဆုံးေသာ ဗုဒၶ ဘာသာ ၀က္ဘ္ဆုိက္ -
A.D - ၁၉၉၈ - ေမလ တြင္ Nibbana.com - ဟူေသာ ပထမ ဆုံး ဗုဒၶဘာသာ ၀က္ဘ္ဆုိက္ ကုိ အဂၤလန္ ႏုိင္ငံ ကေန ဖန္တီး ႏုိင္ခဲ႔ ပါသည္။

အာဖဂန္နစၥတန္ မွ ( Bamiyan ) ဗမီယန္ ဗုဒၶ ဆင္းတု ေတာ္ -
A.D - ၂၀၀၁၊ မတ္လ တြင္ အာဖဂန္နစၥတန္ မွ ကမၻာ႔ အံဖြယ္ ရပ္ေတာ္မူ ဗုဒၶ ဆင္းတု ေတာ္ အား တာလီဘန္ တုိ႔ ၏ ဖ်က္ဆီး ျခင္း ကုိ ခံခဲ႔ ရပါ သည္။

မွာ ပါရေစ ။ ။ အထက္ ပါ ဗုဒၶ၀င္ ( သုိ႔ ) ဗုဒၶ ဘာသာ အေၾကာင္း သိေကာင္း စရာ အက်ဥ္း သည္ " ေမေမ႔ လျပည့္၀န္း ေလး " စုစည္း ထားေသာ ဗုဒၶ ဘာသာ နဲ႔ ပတ္သက္ တဲ႔ အခ်က္ အလက္ မ်ား ကုိ တင္ျပ ျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ တခ်ိဳ႕ ေနရာ မ်ား မွာ မူကြဲ စသည္ အားျဖင္႔ ကြဲလြဲ ေနျခင္း ရွိေကာင္း ရွိႏုိင္ ပါသည္။ အခု " ေမေမ႔ လျပည့္၀န္း ေလး " တင္ျပ တဲ႔ မူ သည္ ေထရ ၀ါဒ မေထရ္ မ်ား လက္ခံ ထားေသာ ဘီစီ၊ ေအဒီ ႏွစ္ မ်ား ျဖစ္ ပါ သည္။

U Thar Myat ( ဦး သာျမတ္ )

ကုိးကား --

၀ိနည္း စူဠ၀ါ ပါဠိေတာ္
ပါရာဇိ က႑ အ႒ကထာ
မဟာ ၀ံသ
စူဠ ၀ံသ
ဦး သာျမတ္ “ Buddhism in Southeast Asia ”
www.nibbana.com