ေအာင္လံသားေလးရဲ႕ေစတနာမ်ား: မုန္တိုင္းထဲကလူ (ျမသန္းတင့္

ဗန္းေမာ္တင္ေအာင္ (သို႔မဟုတ္) ျပည္သူ႔ဘက္ကရပ္တည္ခဲ့ေသာ စာေရးဆရာႀကီး.

လူတစ္ေယာက္ရဲ႕ တန္ဖုိးကုိ သမိုင္းက သူ႕ပခုံးေပၚတင္ေပးလုိက္ေသာ တာ၀န္ကို ဘယ္ေလာက္ ေက်ပြန္သလဲဆုိသည့္ ေပတံျဖင့္ တုိင္းတာရမည္ ဟု ဆိုမိန္႔ခဲ့ေသာ ဆရာဗန္းေမာ္တင္ေအာင္အေၾကာင္းကို သူ႕အုတ္ဂူနားေဘးမွာ ဆရာျမသန္းတင့္က သည္လိုေရးဖဲြ႕ခဲ့သည္။ ဆရာဗန္းေမာ္တင္ေအာင္၏ စာေပမ်ားကို ၾကိဳက္သူ၊ မၾကိဳက္သူ ကဲြျပားႏုိင္သည္။ သို႔ေသာ္ သူ၏ ယုံၾကည္ခ်က္ ခိုင္ျမဲမႈကိုေတာ့ အားလုံးက အသိအမွတ္ ျပဳၾကရ မည္သာ။

ေျမ၀သုန္ေရ
ဂုဏ္ျပဳအပ္တဲ့ ဧည့္သည္တစ္ေယာက္ကို
ဆီးၾကိဳေပေတာ့…
၀ီလ်ံယိတ္စ္ကို
နားေန လဲေလ်ာင္းေစေပါ့…။
ေအာ္ဒင္

(၁)

အုတ္ဂူမွ အဂၤေတမ်ားက ေကာင္းေကာင္းမေျခာက္တတ္ေသး။ တခ်ဳိ႕ေနရာမ်ားတြင္ ကုကၠိဳရြက္ ၀ါ၀ါကေလးမ်ားသည္ အဂၤေတထဲတြင္ ျမွဳပ္ေနၾက၏။ အခ်ဳိ႕ေနရာမ်ားတြင္ လက္ေခ်ာင္းရာတို႔ က်ဳိးတုိးက်ဲတဲ၊ အဂၤေတေျခာက္ မေျခာက္ လက္ျဖင့္ ကိုင္တြယ္စမ္းထားသည့္ဟန္။

အုတ္ဂူက ျပင္ညီ အဆင့္ေလးဆင့္ တင္ထားသည့္ ပုံစံ။ ဘာမွ် မဆန္း၊ ခပ္ရိုးရိုးမွ်သာ။

ကိုတင္ေအာင္က သူေသလွ်င္ မီး႐ွိဳ႕ဖို႔ မွာခဲ့သည္။ အေပါင္းအသင္းမ်ားက အထိမ္းအမွတ္ကေလး တစ္ခုေတာ့ က်န္ရစ္ဖို႔ေကာင္းသည္ဟု ယူဆၾကသည္။ သို႔ျဖင့္ သူ႔မိတ္ေဆြမ်ားသည္ သူ႔ဆႏၵအတိုင္း အေလာင္းကို မီး႐ွိဳ႕ျပီး သူတို႔ဆႏၵအတိုင္း အရုိးျပာကုိ ဂူသြင္းဖို႔ စဥ္းစားၾကသည့္အခါတြင္ ဒဂုန္တာရာက သူပုံဆဲြမည္ဆိုကာ ပုံၾကမ္း ထုတ္ေပးသည္။ ဗိသုကာပညာေျမာက္သည္ မေျမာက္သည္ကုိေတာ့ မသိ။ သူ႔ရင္ထဲက ခံစားခ်က္အတိုင္း ဆဲြလိုက္ျခင္း ျဖစ္သည္ဟု ဆိုသည္။

အုတ္ဂူေပၚတြင္ ပန္းျခင္း သုံးေလးျခင္း တင္ထားသည္။ တစ္ျခင္းက ႏွင္းဆီတစ္ျခင္းက သစၥာပန္း ျခင္းတစ္ျခင္းထဲတြင္မူ ဘလူးဗင္ဒါ သစ္ခြပန္းတခ်ဳိ႕၊ မရမ္းႏုေရာင္လဲ့လဲ့ေျပးလ်က္။

အုတ္ဂူေပၚတြင္ အရုိးျပာအိုးထည့္ရန္ အေပါက္တစ္ေပါက္ ရွိသည္။ မၾကာခင္ သူ႔အရုိးျပာကို ဂူေပါက္ထဲသို႔ ထည့္၍ ပိတ္လုိက္ၾကေတာ့မည္။ သည္လိုႏွင့္ ကိုတင္ေအာင္တစ္ေယာက္ လူ႔ေလာကမွ အျပီးအပိုင္ ထြက္သြားေတာ့မည္။

ကၽြန္ေတာ္သည္ ခပ္လွမ္းလွမ္း အုတ္ဂူတစ္လုံးေပၚတြင္ ထုိင္ကာ ကိုတင္ေအာင္၏ ေနာက္ဆုံးခရီးကို ၾကည့္ေနမိသည္။ ဂူတ၀ုိက္ဆီမွ သိကၡာရဆရာ ဦးဘျမွင္၏ ေအာင္ျမင္ခံ့ညားသည့္ ဆုေတာင္းပတၳနာသံကုိ ၾကားေနရသည္။ ဆုေတာင္းပတၳနာအျပီးတြင္ ေပၚထြက္လာတတ္သည့္ ဓမၼေတးသံက ဆြတ္ပ်ံ႕လြမ္းေမာဖြယ္။

ကၽြန္ေတာ္ႏွင့္ ကိုတင္ေအာင္ သိသည္မွာ ႏွစ္ေပါင္း ၃၀ ရွိျပီ။ စာေပလႈပ္ရွားမႈ၊ ျငိမ္းခ်မ္းေရးလႈပ္ရွားမႈ၊ လူထုလႈပ္ရွားမႈမ်ားတြင္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ အတူ ရွိခဲ့ၾကသည္။ ဘ၀တကၠသိုလ္တစ္ခုတည္းတြင္ အတူ သင္တန္း တက္ခဲ့ၾကဖူးသည္။ ဘ၀တကၠသိုလ္က ေနာက္ဆုံးထြက္လာၾကေတာ့လည္း တစ္ေန႔တည္း ထြက္လာခဲ့ၾကသည္။ စုစုေပါင္း ေက်ာင္းသက္တြင္မူ သူက ကၽြန္ေတာ့္ထက္ သုံးႏွစ္ေလာက္ ပုိၾကီးလိမ့္မည္။

သူႏွင့္ ကၽြန္ေတာ္သည္ နာရီေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာ စကားေျပာခဲ့ၾကဖူးသည္။ ရက္ရာေပါင္းမ်ားစြာ အတူေနခဲ့ၾကဖူးသည္။ လဆယ္ေပါင္းမ်ားစြာ ႏွစ္ေယာက္တည္း အိပ္ခဲ့ၾကဖူးသည္။

ယခုေတာ့ ကိုတင္ေအာင္သည္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ကို အျပီးအပိုင္ ခဲြခြာသြားျပီ။

၀ီလ်ံဘတ္တလာယိတ္စ္ဆိုသည့္ ကဗ်ာဆရာ ကြယ္လြန္သည့္အခါတြင္ သူ႔မိတ္ေဆြကဗ်ာဆရာ ေအာ္ဒင္က ကဗ်ာ တစ္ပုဒ္ေရးခဲ့ဖူးသည္။ ကၽြန္ေတာ္သည္ ေအာ္ဒင္၏ ကဗ်ာေလးကို အမွတ္ရေနေလသည္။

`ေျမ၀သုန္ေရ ဂုဏ္ျပဳအပ္တဲ့ ဧည့္သည္တစ္ေယာက္ကို ဆီးၾကိဳေပေတာ့´ တဲ့။

ဟုတ္တယ္။ လူေတြ အနမတဂၢ ေသၾကသည့္အနက္ ေသမင္းတုိင္းျပည္လို ေနရာမ်ဳိးမွာပင္ လက္ခံဖို႔ မေကာင္းသည့္ လူေတြ တစ္ပုံတစ္ပင္။ ကိုတင္ေအာင္ကမူ ေရာက္ရာေနရာတြင္ ဂုဏ္ျပဳအပ္သည့္ ဧည့္သည္။

(၂)

ကၽြန္ေတာ္ႏွင့္ သူ ပထမဆုံး သိသည္မွာ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္။

သည္တုန္းက သူသည္ `ဘုန္းေမာင္ တစ္ေယာက္ထဲ (တည္း) ရယ္´ ကို ေရးျပီး၍ ေအာင္ျမင္သည့္ စာေရးဆရာတစ္ေယာက္ ျဖစ္ကာစ ရွိေသးသည္။ ရန္ကုန္ကို မေရာက္ေသး။ ျပည္တြင္ သစ္လုပ္ငန္း လုပ္ကိုင္ေနျပီး တစ္ခါတစ္ရံတြင္မွ ရန္ကုန္သို႔ ဆင္းလာတတ္သည္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔က တကၠသိုလ္ေရာက္စ၊ စာရူးေပရူး၊ စာတိုေပစကေလးေတြ မေတာက္တေခါက္ေရးစ။

စင္စစ္ ကိုတင္ေအာင္သည္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ႏွင့္ ေခတ္ျပိဳင္ ျဖစ္ေသာ္လည္း ကၽြန္ေတာ့္ထက္ ၁၀ ႏွစ္ေလာက္ ၾကီးျပီး၊ စာေရးသက္လည္း ၁၀ ႏွစ္ေလာက္ေစာသည္။ စစ္မျဖစ္မီက `ဂ်ာနယ္ေက်ာ္´ တြင္ မဟာေအာင္ အမည္ျဖင့္ သူေရးသည့္ ၀တၳဳႏွစ္ပုဒ္ကို ကၽြန္ေတာ္ ေကာင္းေကာင္း မွတ္မိေနသည္။ တစ္ခုက `ကပၸတိန္ ျမင့္ေမာင္´ ဆိုသည့္ ၀တၳဳတိုကေလး။ ေနာက္တစ္ခုက `ဆိုလစ္တာ ရီရိပါး´ ဆိုသည့္ အဂၤလိပ္ ကဗ်ာတိုကေလးကို မွီးထားသည့္ `တလိုင္းမကေလး ေစာပု´ ဆိုသည့္ ၀တၳဳတို။

စစ္ျပီးေတာ့ သူ႕၀တၳဳတိုကေလးမ်ားကို `ဂ်ာနယ္ေက်ာ္´ တြင္ မၾကာခဏ ဖတ္ရသည္။ ဘုန္းၾကီး ေက်ာင္းသားၾကီး ကိုေရခ်မ္းႏွင့္ အထက္တန္းလႊာ သမီးပ်ဳိကေလးတို႔ ဇာတ္လမ္း။ ေနာက္ စစ္သားကေလး တစ္ေယာက္ႏွင့္ ကျပားမေလး တစ္ေယာက္အေၾကာင္းကို ေရးထားသည့္ `ခ်စ္ပါနဲ႔ ေမာင့္ကို´ စသည့္ ၀တၳဳတိုကေလးမ်ားကို ဖတ္လာရသည္။ လြမ္းစရာ ၀တၳဳလွလွကေလးေတြ။

သည္တုန္းက သူ႔စာကေလးေတြက ႏုႏုလွလွကေလးေတြ သူကိုယ္တုိင္က စာႏုစာယဥ္သမား။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ကလည္း အသက္ ၁၈ ႏွစ္၊ ၁၉ ႏွစ္ေလာက္။ သူ႔စာႏုႏုကေလးမ်ားသည္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ရင္ထဲတြင္ စဲြ၍ က်န္ရစ္ခဲ့ၾကသည္။

သူ႔ကို ၄၅ လမ္းရွိ ေသြးေသာက္ မဂၢဇင္းတြင္ ပထမဆုံး ေတြ႔ရျခင္း ျဖစ္သည္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔က ေက်ာင္းတက္ရင္း အတိုအထြာကေလးေတြ မေတာက္တေခါက္ေရးေနသည့္ လက္သင္စာေရးဆရာေပါက္စ။ သူက `ဘုန္းေမာင္တစ္ေယာက္ထဲ (တည္း) ရယ္´ ျဖင့္ ေက်ာ္ၾကားစျပဳေနသည့္ စာေရးဆရာ။ သို႔ရာတြင္ စာေပေလာကထဲသို႔ ေျခစုံပစ္၍ မ၀င္ေသး။ ျပည္တြင္ သစ္လုပ္ငန္းလုပ္ရင္း အေပ်ာ္တမ္း စာေရးေနသည္။ သည္တုန္းက သူ႔ကို ၾကည့္ရသည္မွာ ေျပာင္ေျပာင္ေရာင္ေရာင္။

ကၽြန္ေတာ္ ပထမဆုံး ေတြ႕ဖူးေသာ ကိုတင္ေအာင္၏ ရုပ္ပုံလႊာကို ျမင္ေယာင္ေနသည္။

အရပ္က ငါးေပဆယ္လက္မ။ ကာယဗလေကာင္းေကာင္း။ အေမရိကန္ ဇာတ္လိုက္မင္းသား ေရာ့ခ္ဟတ္ဆန္ႏွင့္ တူသလိုလို။ နံ႔သာႏုေရာင္ ပိုးေပ်ာ့ စပို႔ရွပ္အက်ီၤ၊ နက္ျပာေရာင္ သကၠလပ္ ေဘာင္းဘီတို၊ အနက္ေရာင္ ဂၽြန္၀ႈိက္႐ွဴးဖိနပ္တို႔ျဖင့္ သားနားေနသည္။ ပါးစပ္တြင္ အဂၤလန္လုပ္ ဒန္းဟီးလ္ ေဆးတံကို ခဲလ်က္။ အဂၤလိပ္ေတြ ေဆာင္းသည့္ ေတာ္ပီ ေခၚ ကာကီေရာင္ ေဖာ့ဦးထုပ္ကို လက္က ကိုင္ထားတတ္သည္။ အဂၤလိပ္စကားကို လွပသြက္လက္စြာ ေျပာႏုိင္သည္။

ေနာက္မွ သိရသည္မွာ သူသည္ စစ္မျဖစ္ခင္ မီလီရွာကိုး ေခၚသည့္ အဂၤလိပ္တပ္ထဲသို႔ ခဏ၀င္ဖူးသူ။ စတီးဘရားသား သစ္လုပ္ငန္းတြင္ လုပ္ဖူးသူ။ ခရစ္ယာန္ဘာသာ အဆုံးအမေအာက္တြင္ ၾကီးျပင္းလာခဲ့သူ။

ကၽြန္ေတာ္ႏွင့္ စေတြ႔သည့္ ၁၉၄၈ ခု၊ ေဆာင္းဦးေပါက္၌ သူသည္ ျပည္ဘက္က အုိးလည္ဆဲြ သစ္ေတာၾကိဳး၀ုိင္းကို ဂရန္ခံကာ ကိုယ္ပုိင္သစ္လုပ္ငန္း လုပ္ေနသည္။

ကၽြန္ေတာ္တို႔ ႏွစ္ေယာက္သည္ ၄၅ လမ္းႏွင့္ ေမာင္ဂိုမာရီလမ္း (ယခု ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း) ေထာင့္ရွိ ကာကာ လက္ဖက္ရည္ဆိုင္တြင္ တစ္ညေနလုံးထုိင္၍ စကားေတြ ေျပာၾကသည္။ စကားေျပာၾကည့္လိုက္ေတာ့မွ ထင္ထားသည္ထက္ စာဖတ္ႏံွ႔သူျဖစ္ေၾကာင္း ေတြ႔လာရသည္။ ဂႏၳ၀င္စာေပကို ႏွစ္သက္သူ။ အေနာက္တိုင္း အဘိဓမၼာကို သင္ရုိးကုန္ေအာင္ ဖတ္ထားသူ။ သမိုင္းေလ့လာသူ။ သိပၸံပညာကို စိတ္၀င္စားသူ။

ေျပာလိုက္ၾကသည့္ စကားေတြကလည္း အစုံ။ ဘားနတ္ေရွာ၏ ျပဇာတ္၊ ပေဒသရာဇာ တ်ာခ်င္းမ်ား၊ အိုင္စတိုင္း၏ ရီေလတီဗတီ သီ၀ရီ၊ ဗရင္ဂ်ီ၀တ္တက္သံႏွင့္ ျမ၀တီမင္းၾကီး၏ အထူးထူးငယ္ႏွင့္ ပတ္ပ်ဳိး၊ ဆရာၾကီး သခင္ကိုယ္ေတာ္မႈိင္း မဟာကဗ်ာ ေလးခ်ဳိးၾကီးမ်ား။ ဒုတိယ ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္ၾကီး ပ်က္စီးျခင္း၊ ႏု-အက္တလီ စာခ်ဳပ္။

ကၽြန္ေတာ္ႏွင့္ စကားေျပာရင္း လက္ဖက္ရည္က်က်ကို တစ္ခြက္ျပီး တစ္ခြက္ မွာေသာက္ေနသည္။

`ကၽြန္ေတာ့္မွာ ပိုက္ဆံေလး နည္းနည္းရွိတယ္ဗ်။ သစ္လုပ္ငန္းက ရတာေလးေတြ ဆိုပါေတာ့။ ကၽြန္ေတာ္လုပ္ခ်င္တာက စာေပလုပ္ငန္း၊ စာလည္း ေရးမယ္၊ ကိုယ္ပုိင္ ဂ်ာနယ္ေလး မဂၢဇင္းေလးလည္း ထုတ္ျဖစ္ရင္ ထုတ္မယ္။ ခုေလာေလာဆယ္မွာေတာ့ `တာရာ´ ကို ၀ိုင္းရမွာပဲ။ `တာရာ´ မွာ ကိုေဌးျမိဳင္ တစ္ေယာက္တည္း မဟုတ္လား။ ခင္ဗ်ားတို႔က တကၠသိုလ္က ၀ိုင္း။ ကၽြန္ေတာ္တို႔က အျပင္က ၀ုိင္းမယ္။ ပိုျပီး သိုက္ျမိဳက္လာတာေပါ့ဗ်ာ´ ဟု စိတ္ပါလက္ပါ ေျပာသည္။

ကိုတင္ေအာင္ စကားေျပာလွ်င္ ရင္းရင္းႏွီးႏွီး ေျပာတတ္သည္။ ယဥ္ယဥ္ေက်းေက်း သိမ္သိမ္ေမြ႔ေမြ႔ စာအုပ္မ်ားထဲတြင္ ေတြ႔ရတတ္သည့္ အဂၤလိပ္ လူၾကီးလူေကာင္း၏ ဟန္။

တစ္ခါေတြ႕ဖူးရုံျဖင့္ပင္ ဖမ္းစားထားႏုိင္သည့္ ညွိဳ႕ဓာတ္ရွိသူ၊ ႏွစ္လိုဖြယ္ ေကာင္းသူ။

(၃)

သည္ေနာက္ေတာ့ ကိုတင္ေအာင္ႏွင့္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ မၾကာမၾကာ ေတြ႔ၾကသည္။ သူ ရန္ကုန္ ဆင္းလာတိုင္း ေသြးေသာက္၊ တာရာ၊ ႐ွဳမ၀ စသည့္ မဂၢဇင္းတုိက္မ်ားသို႔ လာတတ္သည္။ တစ္ခါတစ္ရံ ကၽြန္ေတာ္တို႔ရွိရာ ဥတၱရ ေက်ာင္းေဆာင္ (ေရႊဘိုေဆာင္) သို႔ လာ၍ အိပ္သြားတတ္သည္။ ထိုအခ်ိန္အထိ သူမႏြမ္းပါးေသး။ သစ္လုပ္ငန္းကို ဆက္လုပ္ေနတုန္း။ သူ႔ကိုယ္က ေျပာင္ေျပာင္လက္လက္။ ေျမာက္ျပင္လုံခ်ည္ ႏွစ္နံစပ္ ကန္႔လန္႔စင္း၊ ငါးေထာင့္ငါးရာ ပိုးတုိက္ပုံအက်ီၤ အျဖဴေရာင္တို႔ကို ၀တ္တတ္သည္။ တစ္ခါတစ္ရံတြင္ သမင္ေရာင္ စပို႔ရွပ္ျဖင့္၊ ခါးေသးေသး ရင္အုပ္ကားကား၊ လက္ေမာင္းၾကြက္သားမ်ားက ေတာင့္တင္းလ်က္။

ဘ၀တကၠသိုလ္တြင္ ကၽြန္ေတာ္ႏွင့္ အတူေနခဲ့စဥ္ တစ္မနက္တြင္ တကုန္းကုန္းျဖင့္ ေခ်ာင္ၾကိဳေခ်ာင္ၾကားတြင္ တစ္စုံတစ္ရာ လုိက္ရွာေနသည္ကို ျမင္သျဖင့္ ကၽြန္ေတာ္က `ကိုတင္ေအာင္ ဘာေပ်ာက္လုိ႔လဲ´ ဟု လွမ္းေမးသည္။ သူက ေတာ္ေတာ္ႏွင့္ မေျဖ။ အတန္ၾကာေတာ့မွ

`ကၽြန္ေတာ့္ အံကပ္ေပ်ာက္သြားလို႔´

ကၽြန္ေတာ္ ရုတ္တရက္ နားမလည္။ ကိုတင္ေအာင္က သူ႔ပါးေစာင္ႏွစ္ဖက္ကို လက္ျဖင့္ ထုိးျပသည္။ သည္ေတာ့မွ သူ႔အံႏွစ္ဖက္တြင္ အံသြားတု တပ္ထားမွန္း ကၽြန္ေတာ္ သိရသည္။ အံကပ္ကို ရွာ၍ မေတြ႔ေတာ့။ ညအိပ္ခါနီးတြင္ ခၽြတ္ျပီး ပန္းကန္ျပားထဲ ထည့္ထားစဥ္ ေျမၾကြက္ေတြ ခ်ီသြားျခင္း ျဖစ္သည္။ ထိုအခ်ိန္မွစ၍ ဘ၀တကၠသိုလ္မွ ျပန္လာသည္အထိ အစာစားလွ်င္ ေရွ႕သြားျဖင့္ ၀ါးေနရသည္။

`အံသြားေတြက ဘယ္တုန္းက က်ဳိးတာလဲ။ ကၽြန္ေတာ္က ခင္ဗ်ားသြားေတြ ေတာ္ေတာ္ေကာင္းတယ္လို႔ ေအာက္ေမ့ေနတာ´

`ၾကာလွျပီ၊ ေက်ာင္းသားဘ၀နဲ႔ စစ္တပ္ထဲမွာ လက္ေ၀ွ႔ထိုးတုန္းက က်ဳိးတာ။ ဟိုတုန္းကေတာ့ အေရးမၾကီးဘူး။ ၾကီးေတာ့ ခံရျပီေလ´

ကိုတင္ေအာင္ လက္ေ၀ွ႔ထိုးတတ္မွန္း သည္ေတာ့မွ ကၽြန္ေတာ္ သိေတာ့သည္။ အခန္းထဲတြင္ ေလ့က်င့္ခန္းအျဖစ္ အရိပ္လက္ေ၀ွ႔ ထိုးတတ္သည္။ သို႔ရာတြင္ ၾကာၾကာ ေလ့က်င့္ခန္း မျပဳႏုိင္။ ခဏၾကာေတာ့ ေမာျပီး ေျခပစ္လက္ပစ္ ျဖစ္ေနေလသည္။

`သိပ္မကစားႏုိင္ေတာ့ဘူးဗ်။ အသက္ၾကီးတဲ့ ဒဏ္ရာ၊ ဘ၀ ဒဏ္ရာ ခံရတာ မ်ားလွျပီးကိုး´ ဟု ကၽြန္ေတာ့္ကို ေျပာတတ္သည္။

လက္ေ၀ွ႔မွာသာ မဟုတ္။ ေလးတိုင္တန္းဘားကိုလည္း လွပစြာ ကစားႏိုင္သည္။ လူက အားကစားသမား။ သို႔ရာတြင္ အေနအထုိင္ က်စ္လ်စ္သျဖင့္ သူ အားကစားသမား ျဖစ္မွန္း ကၽြန္ေတာ္တို႔ တစ္ေတြ မသိၾက။

တစ္ခါက ေမာင္ကိုကိုက စႏၵရားတီး၍ တင္တင္ျမ ဆိုထားသည့္ ပန္းျမိဳင္လယ္ကို သူႏွင့္ ကၽြန္ေတာ္ အတူ နားေထာင္ျပီးေနာက္ `ေကာင္းလိုက္တဲ့ ဂီတဗ်ာ၊ သီခ်င္းလည္းဆုံးေရာ ၀ိညာဥ္ကို ႏုတ္သြားလိုက္သလို ခံစားရတယ္´ ဟု မွတ္ခ်က္ခ်ဖူးသည္။ သူႏွင့္ ကၽြန္ေတာ္သည္ ဂီတအေၾကာင္းကိုလည္း ေဆြးေႏြးျဖစ္ၾကသည္။ သူသည္ ဂီတကိုလည္း တီးမိေခါက္မိသည္။

၁၉၅၀ ခုႏွစ္တြင္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ တစ္သိုက္ စာေပသစ္ မဂၢဇင္းကို ထုတ္ၾကသည္။ တာရာ မဂၢဇင္းႏွင့္ စာေပသစ္ မဂၢဇင္း ရုံးခန္းကို ၅၁ လမ္း ပုံႏွိပ္တိုက္ တစ္၀ုိက္တြင္ ဖြင့္ထား၏။ ကၽြန္ေတာ္တို႔က စာေပသစ္မွာလုပ္၊ ကိုတင္ေအာင္က တာရာမွာ တဲြဖက္ အယ္ဒီတာ။

မဂၢဇင္း ထြက္ခါနီးသည့္ ရက္မ်ားတြင္ ကၽြန္ေတာ္တို႔သည္ ေက်ာင္းသို႔ မျပန္ေတာ့။ ပုံႏွိပ္တုိက္က စကၠဴပုံေပၚမွာပင္ အိပ္ၾကသည္။ ကိုတင္ေအာင္သည္ မနက္လင္းလွ်င္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ဆီသို႔ ေရာက္လာကာ သည္မွာပင္ စာေရးသည္။ သည္မွာပင္ အလုပ္လုပ္သည္။

ဧည့္သည္လာတိုင္း ကၽြန္ေတာ္တို႔တစ္ေတြ အျပင္ထြက္၍ လက္ဖက္ရည္ေသာက္ၾက။ စာေၾကာင္းေပေၾကာင္း ေျပာၾက။

ဗိုလ္ျမတ္ထြန္းလမ္းႏွင့္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းလမ္းေထာင့္ရွိ မက္သဒစ္ကေဖးကား ကၽြန္ေတာ္တို႔ စားက်က္။ သည္တစ္၀ုိက္တြင္ ေရွးေခတ္က စာေရးဆရာၾကီးေတြလည္း ရွိသည္။ (ဥပမာ မဟာေဆြ၊ ဇ၀န၊ ေရႊစၾကာ၊ ျမိဳ႕မအုန္း၊ ရဲသမိန္၊ ေရႊအ၊ သခၤါ စသည္) စစ္ျပီးေခတ္မွ ေပၚလာသည့္ စာေရးဆရာေတြလည္း ရွိသည္။ (ဥပမာ သာဓု၊ ဘုန္းျမင့္၊ ေဒ၀၊ ျပည့္စုံ) ကၽြန္ေတာ္တို႔လို စာေရးဆရာ ေပါက္စကေလးေတြလည္း ရွိသည္။ ထိုမွ်မက ကိုစန္းလြင္၊ ဗဂ်ီေအာင္စုိး စသည့္ ပန္းခ်ီဆရာေတြလည္း မၾကာခဏ လာတတ္ၾကသည္။ ကိုတင္ေအာင္ကား အားလုံးႏွင့္ ရင္းႏွီးသူ။ တစ္၀ုိင္းျပီး တစ္၀ုိင္း ဆက္ကာ လက္ဖက္ရည္က်က် ေသာက္ရင္း စကားေကာင္းေနတတ္သည္။ မက္သဒစ္ကေဖးမွ အဘ ဦးခင္ကမူ ကိုတင္ေအာင္ဆိုလွ်င္ လက္ဖက္ရည္ဖိုး ဘယ္ေတာ့မွ် မယူ။ သူ႔တစ္ေယာက္ကို တစ္ေန႔ ဘယ္ႏွခြက္ ေသာက္ေသာက္ အလကား တုိက္တတ္သည္။

၁၉၅၀ ခု ႏွစ္၀က္ပိုင္းေလာက္ေရာက္ေတာ့ တာရာ မဂၢဇင္းလည္း ရပ္သြားသည္။ စာေပသစ္ မဂၢဇင္းလည္း ပိတ္လိုက္ရသည္။ ကိုတင္ေအာင္သည္ စာေပေလာကသို႔ ေျခစုံပစ္၀င္လာကာ လင္းယုန္ဂ်ာနယ္ကို ထုတ္သည္။ ကၽြန္ေတာ္ စေတြ႕စတုန္းကလို ေျပာင္ေျပာင္ေရာင္ေရာင္ မဟုတ္ေတာ့။ ဒန္းဟီးလ္ကို မခဲႏုိင္ေတာ့။ ငါးေထာင့္ငါးရာ ပိုးတိုက္အက်ီၤကို မ၀တ္ႏုိင္ေတာ့။ ခပ္ႏြမ္းႏြမ္း ဘေလဇာကုတ္ အနက္ကေလးႏွင့္။ ခပ္ႏြမ္းႏြမ္း ပေလကပ္ လုံခ်ည္ကေလးတစ္ထည္ကို ဒုံးခံ၀တ္ေနသည္။ ၁၉၅၀ ခုႏွစ္ေနာက္ပုိင္း စာေပေလာကသို႔ ေျခစုန္ပစ္၀င္သည့္ေနာက္မွ စ၍ ကိုတင္ေအာင္ ေကာင္းေကာင္းမြန္မြန္ ေနရသည္ကို တစ္ခါမွ် မေတြ႔ရေတာ့။

၀တၳဳေရး၍ ရသမွ် ေငြကေလးကို သူ႔လင္းယုန္ဂ်ာနယ္ထဲသို႔ ထည့္ေနရသည္။ လင္းယုန္ဂ်ာနယ္ကလည္း အျမတ္ရွိဟန္ မတူ။ အေၾကြးက်သည္ႏွင့္။ အာမခံတင္ရသည္ႏွင့္။ ဂ်ာနယ္သက္တမ္း တာရွည္ေသာ္လည္း ေတာက္ေလွ်ာက္ထြက္ႏုိင္သည္ မဟုတ္။ သူ႔ဂ်ာနယ္က ရပ္သြားလိုက္၊ ျပန္ထုတ္လိုက္။ လူကလည္း ေထာင္ထဲသို႔ ၀င္သြားလိုက္ ျပန္ထြက္လာလိုက္။ အေခါက္ၾကီး သုံးေခါက္။ စုစုေပါင္း ၁၃ ႏွစ္ခန္႔ ရွိလိမ့္မည္။

သူ႔တြင္ ပိုက္ဆံကေလးရွိလာလွ်င္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ကို ေခၚေကၽြးတတ္သည္။ တစ္ခါတစ္ရံ ေဘာက္ေထာ္မွာ။ တစ္ခါတစ္ရံ သဃၤန္းကၽြန္းမွာ။ တစ္ခါတစ္ရံ ပဲခူးမွာ။

ပဲခူးမွာ သူ႔ဇာတိ ျဖစ္သည္။ ရင္းႏွီးသူမ်ား အပါအ၀င္ လူေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက သူ႔ကို ဗန္းေမာ္သားဟု ထင္ၾကသည္။ သုိ႔ရာတြင္ ဗန္းေမာ္သား မဟုတ္။

ကိုတင္ေအာင္သည္ ဘယ္ေလာက္ပင္ ရင္းႏွီး ရင္းႏွီး သူ႔ကိုယ္ေရးကိုယ္တာကို ဘယ္ေတာ့မွ် မေျပာတတ္။ ေျပာေလ့မရွိ။ သူ႕အျမင္တြင္ သူ႕ကိုယ္ေရးကိုယ္တာကိစၥသည္ ဘာမွ် အေရးမၾကီးဟု ထင္ပုံရသည္။ သူႏွင့္ ေတြ႔လွ်င္ စာေၾကာင္းေပေၾကာင္းေတြကိုသာ ေျပာေလ့ရွိသည္။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ႏွင့္ ေပါင္းသင္းလာသည့္ ကာလတစ္ေလွ်ာက္ သူ႕ေနေရး၊ ထုိင္ေရး၊ သားေရး သမီးေရး ကိစၥကို တစ္ခါမွ မွတ္မွတ္ရရ မေျပာစဖူး။ သူ႕မွာ လင္းယုန္ဂ်ာနယ္ထုတ္ေရး သတင္းစာထုတ္ေရးႏွင့္ပင္ လုံးလည္လိုက္ေနသည္။ ကိုတင္ေအာင္သည္ စာေရးဖို႔ အသက္ရွင္လာသူ၊ ယုံၾကည္ခ်က္အတြက္ ဘ၀ကို ပုံသြားသူ။

ေရးလိုက္သည့္ စာေတြကလည္း မနည္း။ စာကလည္း အလြန္ေရးႏုိင္သည္။ ပုံႏွိပ္စက္ေတြ တဂ်ဳံးဂ်ဳံး ျမည္ေနသည့္ၾကားမွာလည္း ေရးႏုိင္သည္။ ဧည့္သည္ေတြ တရုန္းရုန္းလာေနသည့္ၾကားမွာလည္း ေရးႏုိင္သည္။ ဧည့္သည္လာလွ်င္ ကေလာင္တံကို ခ်၍ ဧည့္သည္ေတြႏွင့္ စကားေျပာ။ ဧည့္သည္ေတြ ျပန္သြားသည္ႏွင့္ ကေလာင္ကို ေကာက္ကိုင္ကာ သြင္သြင္ေရးေတာ့သည္။ အေရးတၾကီး ေရးစရာ ေပၚလာလွ်င္မူ `ေနဦးဗ်ဳိ႕၊ ခဏေလး၊ ဒါေလးျပီးေအာင္ ေရးလိုက္ဦးမယ္´ ဟု ဆိုကာ စကားေျပာရင္း ေရးသည့္အခါ ေရးသည္။

တခ်ဳိ႕က သူႏွင့္ အယူအဆ တူခ်င္မွ တူမည္။ ဘ၀အျမင္ခ်င္း တူခ်င္မွ တူမည္။ သို႔ရာတြင္ သူ႕ကိုေတာ့ ခ်စ္ၾကသည္။ သည္တုန္းက သူ႕လင္းယုန္ဂ်ာနယ္မွာ ၃၈ လမ္း၊ ၃၉ လမ္း စသည့္ ကုလားေတြခ်ည္းေနသည့္ လမ္းမ်ဳိး။ စစ္ျပီးစမို႔ တုိက္တာေတြ မရွိေသး။ တဲကုပ္ကေလးေတြခ်ည္း ျဖစ္သည္။ တစ္ဖက္က ၾကက္ေတာင္ပံရုိး၊ ၾကက္ေျခေထာက္ရုိး စသည္တုိ႔ကို ေရာင္းသည့္ ေကာ္ရင္ဂ်ီ ကုလားမေတြ၊ တစ္ဖက္က မဆလာေထာင္းသည့္ ေကာ္ရင္ဂ်ီ ကုလားမေတြ၊ မ်က္ႏွာခ်င္းဆိုင္တြင္ ကုလားေလးေတြ ေဆာ့ေနလိုက္ၾကသည္မွာ တ၀ုန္း၀ုန္း တရုန္းရုန္းႏွင့္။ သည္လို ပတ္၀န္းက်င္မ်ဳိးတြင္ ေနရင္း လင္းယုန္အတြက္ ေခါင္းၾကီးေတြ ေရးသည္။ ၀တၳဳရွည္ၾကီးေတြကိုလည္း ေရးလိုက္ေသးသည္။ ကိုတင္ေအာင္သည္ ပ်ားတစ္ေကာင္လို အျမဲတမ္း အလုပ္လုပ္ေနရသူ။

ကုလားေလးေတြ၊ ကုလားမေတြကလည္း သူႏွင့္က်ေတာ့ အဆင္ေျပသည္။ ကုလားမေတြက `ဆရာၾကီး စားဖို႔´ ဆိုျပီး ၾကက္ေတာင္ပံရုိးသုပ္ေတြ၊ ၾကက္ေျခေထာက္သုပ္ေတြကို ဦးဦးဖ်ားဖ်ား လာေပးတတ္သည္။ ကုလားမ လင္မယား ရန္ျဖစ္ၾကလွ်င္ သူ႕ကို လာတိုင္ၾကသည္။ သူ သြား၍ ဖ်န္ေျဖလွ်င္ သူ႕စကားကို နားေထာင္ၾကသည္။ တစ္ခါတြင္ ေကာ္ရင္ဂ်ီ ကုလားမဂၤလာေဆာင္ထဲတြင္ ျမန္မာဆို၍ သူ႕တစ္ေယာက္တည္း မားမားၾကီး ေတြ႕ေနရသျဖင့္ ကၽြန္ေတာ္တို႔က ေမးေတာ့-

`သေဘၤာၾကီးမွာ ကူလီထမ္းတဲ့ ကုလားေလး မိန္းမခိုးေျပးလို႔ဗ်။ ကၽြန္ေတာ္က လူၾကီးလုပ္ လုိက္အပ္ျပီး သြားေတာင္းေပးတာ´ ဟု ရယ္ရယ္ေမာေမာ ေျပာျပသည္။ တစ္ဖက္သားကို အားနာတတ္လိုက္သည္မွာလည္း အလြန္။ အားမနာသင့္သည့္ လူေတြအေပၚတြင္ သူအားနာေနလိုက္ပုံမွာ ေဘးကလူပင္ သူ႕ကို ၾကည့္၍ မေက်မနပ္ ျဖစ္ရသည္။ သူ႕စာေတြက ျပင္းထန္သေလာက္ လူက ေပ်ာ့ေပ်ာင္းသည္။ သူ႕မွာ ျခိဳးျခံရသည္ေတြကလည္း မ်ားလြန္းသည္။ အစားအေသာက္ အ၀တ္အစားလည္း ျခိဳးျခံသည္။ ေသသာသြားေရာ သူ႕တြင္ တက္ထရြန္အက်ီၤ တစ္ခါမွ် မ၀တ္စဖူး။ တစ္ခါ ကၽြန္ေတာ္က တက္ထရြန္အက်ီၤ လက္ရွည္တစ္ထည္ကို ၀တ္လာစဥ္ `အဲဒါ ဘာအက်ီၤလဲဗ်´ ဟု ေမးသည္။

ကၽြန္ေတာ္က ေျပာေတာ့

`တက္ထရြန္အက်ီၤဆိုတာ ဒါကိုး၊ ကၽြန္ေတာ္ တစ္ခါမွ် မ၀တ္ဖူးဘူးဗ်ာ။ ကၽြန္ေတာ္ေတာ့ ေပၚပလင္ပဲ ၀တ္တာပဲ´ ဟု တအံ့တၾသ ေျပာသည္။ အစားအေသာက္ကလည္း ျခိဳးျခံသည္။ ကၽြန္ေတာ္ႏွင့္ သူ မၾကာခဏ `သင့္စာေပ´ ဦးနီ၏အိမ္တြင္ ထမင္းစားတတ္သည္။ ဦးနီမိန္းမက စားေကာင္းေသာက္ဖြယ္ေတြ ခ်က္ေကၽြးလွ်င္ သူမစားႏုိင္။ မစားတတ္။ ငါးပိရည္ႏွင့္ ကန္စြန္းရြက္ျပဳတ္တို႔ကိုသာ တစ္၀စားသည္။ သူ အေကာင္းဆုံးစားလွ်င္ ငါးရံ႕ေျခာက္ဖုတ္မွ်သာ။

(၄)

သည္တစ္ေခါက္ ဘ၀တကၠသိုလ္က ထြက္လာေတာ့ သူ႕က်န္းမာေရး ေတာ္ေတာ္ေလး ဆုိးလာသည္။ သူ႕အရပ္ ငါးေပ ဆယ္လက္မ ဆိုလွ်င္ သူ႕ကိုယ္အေလးခ်ိန္သည္ အနည္းဆုံး ေပါင္ တစ္ရာ့ငါးဆယ္ေလာက္ေတာ့ ရွိသင့္သည္။ သို႔ရာတြင္ တစ္ရာ့ႏွစ္ဆယ္ထက္ ဘယ္ေတာ့မွ် မတက္ေတာ့။ အမ်ားအားျဖင့္ ေပါင္တစ္ရာ ေက်ာ္ေက်ာ္ကေလးသာ က်န္ေတာ့သည္။

ကၽြန္ေတာ္တို႔က သူ႕က်န္းမာေရးကို ၾကည့္၍ အားမရၾက။ အနားယူရန္ မၾကာခဏ တိုက္တြန္းၾကသည္။ ေနာက္ဆုံး မတတ္သာေတာ့မွ ေဆးရုံတက္ျခင္း ျဖစ္သည္။ ေဆးရုံတက္လွ်င္ စာေတြ မေရးရမွာ၊ လူေတြႏွင့္ မေတြ႕ရမွာကို ေတြး၍ စုိးရိမ္ပုံရသည္။ ေဆးရုံမတက္ခင္က သူ႕က်န္းမာေရး အေျခအေနကို သူသိသည့္အခါ၌ စာေတြကို ဖိ၍ေရးသည္။ ၀တၳဳေတြ၊ က်မ္းေတြ၊ ေဆာင္းပါးေတြ။ ကၽြန္ေတာ္တို႔က စာမေရးဖို႔ ေျဗာင္ဖြင့္ေျပာ သည့္အခါတြင္ `စာမေရးရရင္ ကၽြန္ေတာ္ ေသသြားမွာေပါ့။ မေရးဘဲ ေသမယ့္အတူတူ ေရးရင္း ေသသြားတာက ေကာင္းပါတယ္´ ဟု အားေလွ်ာ့သံျဖင့္ ေျပာသည္။

သူ႕မွာ ဘ၀ဒဏ္ခ်က္ေတြ မ်ားပါဘိျခင္း။ ဘ၀ဒဏ္ကို နာနာၾကီး ခံခဲ့ရသူ တစ္ေယာက္ ျဖစ္ေလ့ရွိသည္မွာ ေလာကကို နာၾကည္းျခင္းေသာ္လည္း ျဖစ္တတ္သည္။ လူေတြကို မုန္းတီးခါးသီးျခင္းေသာ္လည္း ျဖစ္တတ္သည္။ ၾကြပ္ဆတ္၍ေသာ္လည္း လာတတ္သည္။ ကိုတင္ေအာင္ကား ခါးသီးျခင္း မရွိ၊ နာၾကည္းျခင္း မရွိ၊ ၾကြပ္ဆတ္ျခင္း မရွိ။ ေလာကကို အျပဳံးခ်ဳိခ်ဳိျဖင့္ ရင္ဆုိင္ျမဲ။ သို႔ရာတြင္ သူ႕အျပဳံးက ႏြမ္းစျပဳျပီ။

သည္တစ္ေခါက္ `ဘ၀တကၠသိုလ္´ က ျပန္ထြက္လာကတည္းက သူ႕က်န္းမာေရးသည္ ပုံမွန္ ျပန္မေရာက္ေတာ့။ နည္းနည္းကေလး ျပန္ေကာင္းလာလိုက္၊ ျပန္ဆိုးသြားလိုက္။ သည္ၾကားထဲမွာ စာေတြကို ဖိေရး၊ မနက္အေစာၾကီး ျမိဳ႕ထဲလာ၊ ညကိုးနာရီ ဆယ္နာရီေလာက္က်မွ အိမ္ျပန္။

တစ္ခါ ကၽြန္ေတာ္ႏွင့္ မိတ္ေဆြတစ္ေယာက္အိမ္မွ ထမင္းစားျပီးအျပန္ ညကိုးနာရီေက်ာ္ေက်ာ္ေလာက္ ေတာင္ဥကၠလာပသို႔သြားသည့္ ဘတ္စကားေပၚသို႔ တိုးတုိးေ၀ွ႔ေ၀ွ႔ တက္လုိက္သြားပုံကို ကၽြန္ေတာ္ ျမင္ေယာင္ေနသည္။ မိတ္ေဆြက ေမာ္ေတာ္ကားျဖင့္ လုိက္ပို႔မည္ဆိုသည္ကို လက္မခံ။ သူေနသည့္ ေနရာက ျမိဳ႕အစြန္ ေ၀းလြန္းသည္ဆိုကာ လုိက္ပို႔ခြင့္ မျပဳ။ ဘက္စကားေပၚသို႔ အတင္းလုိက္တက္ လိုက္သြားျခင္း ျဖစ္သည္။

`ဒီလူ သူ႕ကိုယ္သူ သတ္ေနတာ၊ ပင္ပန္းလွျပီ။ လူၾကည့္ေတာ့ လူရုပ္ မေပၚေတာ့ဘူး´ ဟု မိတ္ေဆြက ကရုဏာေဒါေသာျဖင့္ ညည္းသည္။

(၅)

မႏွစ္က ပထမဆုံးအၾကိမ္ ေဆးရုံတက္သည္။ ေဆးရုံမတက္ခင္ တီဘီထင္၍ ထိုးလိုက္ရသည့္ ေဆးေတြက မနည္း။ အလုံးရာေက်ာ္လိမ့္မည္ ထင္သည္။ သို႔ရာတြင္ မသက္သာ။ သို႔ျဖင့္ ေနာက္ဆုံး ေဆးရုံသို႔ တက္ရသည္။ ေဆးရုံက ျပန္ဆင္းလာေတာ့ အနည္းငယ္ စုိေျပလာသေယာင္ေယာင္ ထင္ရသည္။ မၾကာခဏေတာ့ လူရုပ္က ျပန္က်သြားသည္။ မိတ္ေဆြေတြက သူ႕ကို သတိေပးသည့္ အခါတြင္ `ေျခာက္ၾကာရင္ ျပန္စစ္မယ္၊ ျပန္စစ္ျပီးမွ ဆရာ၀န္ရဲ႕ အဆုံးအျဖတ္ေတာင္းရမယ္။ ကၽြန္ေတာ္ကေတာ့ မိတၳီလာကို သြားမယ္လို႔ စိတ္ကူးတယ္´ ဟု ေျပာျပသည္။

ေျခာက္လျပည့္ေတာ့ ေဆးရုံသြားျပသည္။ ဆရာ၀န္က သူ႕ကို ျပန္ခြင့္ မျပဳေတာ့။ တစ္ခါတည္း အတြင္းလူနာအျဖစ္ တင္လုိက္သည္။ မိုးတြင္းျဖစ္၍ သူ႕ေရာဂါက ပိုဆုိးလာသည္။ ဒုတိယအေခါက္ ေဆးရုံက ျပန္ဆင္းလာသည့္အခါတြင္ အေျခအေန မေကာင္းေတာ့။ သူ႕ေရာဂါအေၾကာင္းကို သူသိလာသည္။ သူ႕ေရာဂါက အဆုတ္ကင္ဆာ။

တတိယ အေခါက္မွာ ေနာက္ဆုံး ေဆးရုံတက္ရသည့္ အေခါက္။ ဆရာ၀န္မ်ား၊ ဆရာမမ်ားက သူ႕ကို ေကာင္းစြာျပဳစုၾကသည္။ မိတ္ေဆြေတြလာလွ်င္ စကားေျပာလြန္း၍ သူ႕ဆီကို မသြားခ်င္ၾက။ ေဆး၀ါး၊ စားစရာ စသည္တုိ႔ကို လွမ္းပို႔ၾကသည္။ သို႔ရာတြင္ သူက သည္အရာေတြကို မလို။

`ကၽြန္ေတာ္ဆီ ဘာမွ မပို႔ၾကပါနဲ႔၊ လူသာလာစမ္းပါ၊ လူေတြနဲ႔ ေတြ႕ရရင္ ေတာ္ပါျပီ´ ဟု မၾကာမၾကာ ေျပာကာ မိတ္ေဆြေတြကို လွမ္းမွာတတ္သည္။

`ခင္ဗ်ားေတာ့ သိပ္မလာနဲ႔ဗ်၊ မ်က္စိကလည္း ေကာင္းတာ မဟုတ္ဘူး၊ ျပီးေတာ့ ခင္ဗ်ား အစာအိမ္က အာလ္ဆာကိုလည္း သတိထား။ လာရင္လည္း တစ္ေယာက္တည္း မလာနဲ႔။ အေဖာ္ကေလး ဘာေလး ေခၚလာ၊ ကားလမ္းကူးရင္ သတိထား´ ဟု တဖြဖြ မွာတတ္သည္။

လူနာခုတင္တြင္ ပက္လက္လွဲလ်က္က လာသမွ် မိတ္ေဆြေတြကို `ကိုျမသန္း အစာအိမ္ေရာဂါ ဘယ္ႏွယ့္ေနသလဲ´ ဟု လူၾကဳံတိုင္း ေမးရသည္ကလည္း အေမာ။

ေဆးရုံသို႔ ဧည့္သည္ေတြလာလွ်င္ သူကခ်ည္း ဒုိင္ခံစကားေျပာသည္။ စိတ္ေဆာင္ေနေသာ္လည္း လူက ခ်ဳံးက်ေနျပီး ဧည့္သည္ေတြျပန္သည္ႏွင့္ ခုတင္ေပၚတြင္ ပက္လက္လန္က်ကာ ေမာေနတတ္သည္ဟု သိရသည္။ မဆုံးခင္ ၁၀ ရက္ေလာက္ ကၽြန္ေတာ္ ေရာက္သြားသည့္အခါတြင္ သူ႕ကို ၾကည့္ရသည္မွာ အားရစရာ မရွိ။ လက္တို႔က အရုိးေငါေငါ၊ ၾကြက္သားေနရာေတြက ခြက္၀င္ေနသည္။ ဆံပင္ေတြကလည္း ကၽြတ္သည္။ သုိ႔ရာတြင္ အသံက မာဆဲ။ သူလုပ္ခ်င္သည္တို႔ကို မလုပ္ရသျဖင့္ မေက်မနပ္ ျဖစ္ေနသည္။

`အိုတာကို ဒီအတိုင္း ထိုင္ေစာင့္ေနရေတာ့မွာ ထင္ပါရဲ႕ဗ်ာ´ ဟု မညည္းစဖူး ညည္းသည္။

သူသည္ အေမရိကန္ စာေရးဆရာ ဂ်က္လန္ဒန္လို ဘ၀စုံသူ။ စစ္သား၊ ကန္ထရုိက္၊ စာေရးဆရာ၊ သတင္းစာဆရာ၊ ေထာင္အၾကိမ္ၾကိမ္က်သူ၊ သမိုင္းက်မ္းျပဳဆရာ၊ သဘာ၀ သိပၸံက်မ္းမ်ားကို ျပဳစုသူ၊ ႏုိင္ငံေရးက်မ္းမ်ားကို ေရးသူ။

သူ႕စကားေျပသည္ အစတုန္းက ႏုႏုလွလွ။ ေနာက္ေတာ့သမၼာက်မ္းစာ စကားေျပမ်ဳိး။ ေနာက္ ျမန္မာရာဇ၀င္က်မ္းၾကီးမ်ား၏ ေရးဟန္။ အဆင့္ဆင့္ ေျပာင္းလာသည္။

ၾကီးလာသည့္အခါတြင္ ငယ္ငယ္တုန္းကလို ႏုႏုလွလွေရးဟန္ေတြကို ၾကိဳက္ပုံမရေတာ့။ `ငယ္ငယ္တုန္းက ေရးဟန္မ်ားကို ၾကည့္၍ ျပဳံးမိေပသည္´ ဟု ေနာက္တစ္ၾကိမ္ ထုတ္သည့္ `ဘုန္းေမာင္တစ္ေယာက္ထဲ (တည္း) ရယ္´ ၀တၳဳ နိဒါန္းတြင္ ဖတ္လိုက္ရသည္။

သူေမြးဖြားၾကီးျပင္းလာရာ ေခတ္ၾကီးကိုက တုိက္ပဲြေတြ တစ္ေလွ်ာက္လုံး ေတြ႕လာရသည့္ေခတ္။ သူေမြးသည့္ ၁၉၂၀ ခုႏွစ္တြင္ ပထမ ေက်ာင္းသားသပိတ္ၾကီး၊ ၁၉၃၀ ခုႏွစ္တြင္ ဆရာစံသူပုန္၊ ၁၉၄၀ တြင္ ကမာၻစစ္ၾကီး၊ ၁၉၅၀ ခုတြင္ ျပည္တြင္းစစ္၊ ၁၉၆၀ ခုႏွစ္တြင္ ႏုိင္ငံေရး အေျပာင္းအလဲမ်ား။

ကိုတင္ေအာင္ကား ကၽြန္ေတာ္တို႔ သိခဲ့သည့္ ႏွစ္ေပါင္း ၃၀ အတြင္းက သမိုင္းအေကြ႕တုိင္းတြင္ ေရဆန္ကိုခ်ည္း အျမဲတမ္းကူးခဲ့သူ။ စိတ္ေဆာင္ေသာ္လည္း လူကေတာ့ ေမာလွျပီ။

(၆)

ခရစ္ယာန္ဓမၼေတးသံ ရပ္သြားသည့္အခါတြင္မူ ကၽြန္ေတာ့္အေတြးမ်ားသည္ ပစၥဳပၸန္သို႔ ျပန္ေရာက္လာၾကသည္။ သူတို႔သည္ သူ႔အရုိးျပာကို ဂူေပါက္ထဲသို႔ ထည့္၍ ပိတ္လုိက္ၾက၏။ မိုးသက္ေတြ၊ ေလျပင္းေတြ၊ မုန္တိုင္းေတြၾကားထဲတြင္ ျဖတ္သန္းခဲ့ရသည့္ လူတစ္ေယာက္၏ ဘ၀ခရီးသည္ အဆုံးသို႔ ေရာက္ျပီ။

သူ႕အသုဘသို႔ အလႊာေပါင္းစုံမွ သူ႕စာဖတ္ပရိသတ္ေတြက လိုက္ပို႔ၾကသည္။ ဘုန္းၾကီးလည္း ပါသည္။ ခရစ္ယာန္လည္း ပါသည္။ ေပါင္းထုပ္ကို ေဆာင္းထားသည့္ မုတ္ဆိတ္ဖားဖားႏွင့္ ကုလားၾကီးေတြလည္း ပါသည္။ အလုပ္သမား၊ ေက်ာင္းသား၊ ေက်ာင္းသူ၊ ရုံးအမႈထမ္း၊ စာေပ၊ ပန္းခ်ီ၊ ရုပ္ရွင္စသည့္ အႏုပညာေလာကသားမ်ား။

ကၽြန္ေတာ္သည္ ဘလူးဗင္ဒါသစ္ခြပြင့္ေတြ ေ၀ေနသည့္ သူ႕ဂူကို ၾကည့္ရင္း ေအာ္ဒင္၏ ကဗ်ာကေလးကို အမွတ္ရေနသည္။

`ေျမ၀သုန္ေရ ဂုဏ္ျပဳအပ္တဲ့ ဧည့္သည္တစ္ေယာက္ကို ဆီးၾကိဳေပေတာ့´

ရွဳမ၀၊ ဒီဇင္ဘာ၊ ၁၉၇၈